allebigiàre , vrb: allebizare, allepizare, allibizare Definition nau de erbas, pèrdere s'abba, asciutare sicandhosi; fintzes asciutare Synonyms e antonyms acalamai, allacanae, allizare, ammalmiare, assichillonai, calighinare, igragalare, illebizare, illizare, marciulari, pansiri / abbentai 1, asciutai Sentences custu bentu de sole no li at allibizadu sa foza ◊ undhas de prumu ant allepizau su lentíschinu 2. sa sartitza si allibizat posta in bértigas Translations French se faner, se flétrir English to fade Spanish marchitarse, ajarse Italian appassire German verwelken.
ibentiàre , vrb: ilbentiare, irbentiare, ilventiare, irventiare, isbentiare, isvantiare, isventiare, sbentiai Definition coment'e pèrdere bentu, pèrdere fragu, pèrdere sa fortza, s’efetu de s’àrculu (nau de is imbriagos puru), fintzes pigare ària, bentu Synonyms e antonyms iscoturare, istudinare, scexiai / bentiai, irvalorire, ispaporare / illeriare, irbasolare Sentences ti mandho a pistare giarra, gasi ibéntias!◊ una borta dau focu, a sa piatza li fachiant sas bentosas in costazos pro irbentiare ◊ impitat sèmpere ispíritu isventiadu pro cumpònnere sas drogas ◊ tupa s'ampulla de su binu ca sinono si che irbéntiat! ◊ pro lu fàghere isventiare, a s'imbriagu, che l'ant postu fora Etymon srd. Translations French s'éventer, s'évaporer English to lose scent (strenght), to evaporate, to fade (away) Spanish evaporarse Italian svaporare German ausdunsten, verdunsten, verrauchen.
ilbiadíre , vrb: irbiarire Definition fàere su colore prus craru, coment’e biancu, nau pruscatotu de bestimentu o trastu chi perdet su colore cotu Synonyms e antonyms irbianchire, isarbiare, isbisorire, isbiorire, ischizire | ctr. acotilai, anniedhigai, recòghere Sentences sa robba cheret torrada a tínghere ca si est irbiarida Translations French perdre sa couleur, décolorer English to fade Spanish desteñirse Italian sbiadire, scolorire German verblassen, verbleichen.
imbèlghere , vrb: imbèrghere, imbrèghere, impèrghere Definition intrare a mesu de s’abba o de àtera cosa un’istrégiu (o fintzes is manos, sa pàlia) po ndhe pigare a umpridura a meda, o fintzes intrare un’àtera cosa; andharesindhe, essire a calecunu logu a manera de no si pòdere bíere, nau fintzes de su sole chi si che intrat su merie, e fintzes lòmpere, imbàtere a unu logu o a un’iscopu; pigare in su sensu de fàere andhare; in cobertantza, papare, pigare a meda (e coment’e aprofitandho), ingòllere calecunu male / pps. imbérghiu, imbertu, imbértidu Synonyms e antonyms aciufae, aputare / aciurrufae, collire, ingòllere, úmprere / cuare, dogare, frànghere, infusilare, intrae, intzudhire, iscumpàrrere, ispígnere, sparessi Idioms csn: imbèrghere sa mesura medindhe trigu, olia, àteru; imbèrghere su zuo, sa robba, unu fiadu a unu pàsculu, imbèrghere su pugnale; imbèrghere su malu = collire male, bundhos Sentences allughie sos sírios de sa pache pro che imbèrghere a fundhu sa píchida fiaca de su ghenese! ◊ si est imbérghidu in mesu de cussu mare ◊ dhue fut su lanne a imbrèghere a pala! 2. inoghe tocat a s'imbèrghere, sinono est male pro nois! ◊ abbellu abbellu su sole si est imbertu ◊ su fizu si li fit imbertu dae sos poderes de campagna e no bi cheriat torrare ◊ sa luna chin s'istedhu a prope si che sont imberghendhe supra de su monte ◊ dae su die chi si che sunt imbertos in cussos calancones no si sunt bidos piús ◊ ti chirco e no ti acato: ube che ses imberta? ◊ sa sue si ndhe pesat e s'imberghet in mesu de sa malesa 3. sa mama che l'aiat imbertu a malaboza a intro de s'iscola, ma su pitzinnu no bi cheriat andhare! 4. it'est su male chi as imbertu? ◊ ndhe fit imberghendhe maladia ◊ arratza de cristianu chi as imbertu!…◊ currendhe a tota fua si at imbertu sa malasorte sua (Grolle)◊ sas cantones de como parent irfumentu de majarzas pro zente chi at imbertu ària mala! 5. za imberghet, como, cun totu cussos milliones chi li ant dadu!…◊ sos chi naro deo intro de una pischina imberghendhe sa luna no bi afogant ca che pisches de vàglia restant frantos (P.Giudice Marras) 6. pigat a letu a palu fatu che molente in maju e comintzat a imbèrghere cun sa muzere! Etymon ltn. immergere Translations French se plonger, disparaître, se dissiper English to plunge, to fade away Spanish sumergir, hundir, desaparecer Italian immèrgere, dileguarsi German tauchen, verschwinden.
iscoloríre, iscoloríri , vrb Definition pèrdere colore Synonyms e antonyms ilbiadire | ctr. tígnere Translations French déteindre English to fade Spanish desteñir Italian stìngere German entfärben.